Sosial şəbəkələrdəki “sürü psixologiyası”

Hər kəs istəyir ki, internetdə paylaşdığı material çox adam tərəfindən bəyənilsin və oxunsun. İstər sosial şəbəkələrdə olsun, istər xəbər saytlarında olsun – rəqabət günü gündən artır. Hamı birinci olmaq istəyir. Hamı daha çox şərhin ona yazılmağını, daha çox “like”-ın ona gəlməsini istəyir.

Bunun üçün də hər kəs ən yaxşısına, ən maraqlısına can atır… Ancaq araşdırmalar göstərir ki, materialın məzmununun pis, yaxud yaxşı olmasından asılı olmayaraq, “like” yığmaq “like”ların daha da artmasına gətirib çıxarır. Cümlə bir az baş-ayaq oldu deyəsən. Qısa şəkildə belə deyək: “like”, “like” gətirir.

“Sürü psixologiyası” burda müəyyən qədər rol oynayır. Sürünün qabağında gedən istiqamətini hansı tərəfə dəyişsə, digərləri də o yönə doğru gedəcəklər. Bəzən niyə və hara getdiklərini bilmədən… Keçək araşdırmaya.

Elm adamları sosial şəbəkələrdəki paylaşımların bəyənilməsinin materialın pis, yaxud yaxşı olmasından asılı olmayaraq, daha çox bəyənilməyə gətirib çıxardığını açıqlayıb. Yəni sosial şəbəkələrdə, xəbər saytlarında yerləşdirilən xəbər, məqalə və digər materialları insanlar digər dostlarının bəyənməsinə görə şüuraltı olaraq bəyənməyə meyillidirlər. Başqa dildə desək, dostum bəyənibsə, deməli yaxşıdır, qoy mən də bəyənim...

Massaçusetts Texnologiyalar İnstitutu, Hebryu Universiteti və Nyu-York Universiteti tərəfindən ortaq olaraq həyata keçirilən araşdırma “sürü psixologiyası”nın sosial mediada da keçərli olduğunu göstərir. İnternetdə nə qədər çox adam bir materialı, məhsulu, paylaşımı bəyənirsə, bu digər adamları da həmin paylaşımı şəxsən qiymətləndirmədən bəyənməyə sövq edirmiş.

“Bir şey yaxşı olduğuna görə populyardır, yoxsa populyar olduğu üçün populyardır?” – sualına cavab tapmaq üçün internetdəki oxucuların şərhlərini araşdırmağa qərar veriblər. Adı açıqlanmayan bir saytda araşdırmalar aparılıb. Saytda xəbərlərə yazılan bütün şərhlər bir-bir incələnib. Və qəribə bir nəticəyə gəlib çıxıblar. Sən demə, xəbərə gələn ilk şərh müsbətdirsə, digər oxucular da birinci şərh yazan adamın təsiri ilə xəbərə müsbət reaksiya verirlərmiş.

İlk şərh müsbətdirsə, digər istifadəçilərin də o xəbəri bəyənmə ehtimalının 32 faiz olduğunu müəyyən edən tədqiqatçılar, bunun mənfi şərhlərdə də eyni formada işlədiyini bildirirlər.

Tədqiqatçı qrup xəbəri neytral dəyərləndirərkən, sadəcə müsbət şərhin təsiri altında paylaşımı bəyənən adam sayının bu qrupdan 25 faiz çox olduğu müəyyənləşib.

Yəni bir nəfərin fikri, münasibəti onlarla insana təsir edə bilir. Bu real həyatda da belədir.