Kosmopolitizm çox ülvi dəyər. Bu ideya tarixin dərinliklərindən gəlir. Səhv eləməsəm, antik yunan fəlsəfəsindən – kiniklərdən, stoiklərdən.

“Mən dünya vətəndaşıyam” deyən Aristippin, Diogenin zamanından min illər keçib, amma bu ideya dünyaya zərrəcə fayda verməyib. Çün cəfəngiyyatdı, çün işlək ideya deyil. Belə sərsəm ideyalarla insan nə özünü, nə də dünyanı dəyişmək gücündə. İstəsək də, istəməsək də, bu gərdişi-dövran milli fərqlərlə, milli sərhədlərlə qurulmuş.

Hə, bəşəri-ilahi duyğuların dərinliyində olmalarına rəğmən Sokrat da, Freyd də, Svayq da, Mayakovski də, Apoliner də, Dostoyevski də, Meterlink də, Şou da... məhz bu elmentar həqiqəti dərk edərək hətta müharibələri can-başla qəbul ediblər. Bu elementar reallığı anladıqlarına görə ali hisslərin ucalığında olan düşüncə adamlarının tam əksəriyyəti əllərinə silah alaraq vuruşub, öldürüb, ölüb.

Milli hiss (bizdə azərbaycançılıq) qaçılmaz hissdi.

Şəxsi həyatımızda da bəzən sevinc epizodları, uduş halları olur: kimsə maşın alır, kiminsə lotereyası udur... Amma şəxsi sevinci milli sevinc kimi möhtəşəm yaşamaq alınmaz. Milli sevincin dəhşətli sehri var - o, 60-70 illik insan ömrünün faniliyindən fərqli olaraq, neçə əsrlik tarixi qədimliklə bütövləşdiyinə görə belə ali olur. Bir var öz ömrünün 50 il gerisindən start götürüb qələbə finişinə çatırsan, bir də var neçə əsrlik qədimlikdən başlayır bu marofon. Uzun yolun çatdığı mənzillər daha mübarəkdi - milli sevincin böyüklüyünün sirri burdadı həm də.

"Qarabağ" var olsun!

• Sarkozinin “Bir məhkumun gündəliyi” kitabı nəşr olunacaq
• Erməni rejissorun gizli planı: Üzeyir bəyin icazəsiz çəkilən filminin nümayişi necə dayandırıldı?
• Tələ - Luici Pirandellonun hekayəsi