16 sentyabr məşhur aktyor Tarık Akanın anım günüdür.
Kulis.az bu münasibətlə onun həyatı haqqında az bilinən faktları təqdim edir.
Türk kino tarixinin unudulmaz simalarından olan Tarık Akan "Hababam sinifi"ndəki “Damat Ferit”, "Canım kardeşim" filmindəki Murad obrazları ilə milyonlar tərəfindən tanınıb və sevilib. O, sadəcə aktyor kimi yox, eyni zamanda düşünən, seçən və mövqe ortaya qoyan bir şəxsiyyət kimi yadda qalıb.
Əsl adı Tarık Tahsin Üregil olan aktyor 13 dekabr 1949-cu ildə İstanbulda dünyaya gəlib.
Kinoya gələnə qədər çox sadə həyat yaşayıb – Bakırköy çimərliklərində xilasedici kimi çalışıb, küçə ticarəti ilə məşğul olub.
Bu sıravi gəncin həyatı isə 1970-ci ildə dostu Kozalak Zekinin təkidi ilə iştirak etdiyi "Səs" jurnalının Kino Artistləri Müsabiqəsi ilə dəyişib. Yarışmanı qazanan Akan bir anda bütün diqqətləri üzərinə çəkib.
Tarık Akanın ilk filmi, böyük rejissor Ertem Egilmezin prodüserliyini etdiyi, rejissoru Orxan Aksoy olan "Emine" filmidir.
Filmin baş rollarını Filiz Akın və Ekrem Bora canlandırıb. Akan bu filmlə kamera qarşısına keçərək peşəkar kino həyatına ilk addımını atıb.
Onun sənətdə dönüş nöqtəsi isə 1972-ci ildə çəkilən "Suçlu" filmi oldu. Bu film ona Antalya Qızıl Portağal Film Festivalında “Ən Yaxşı Aktyor” mükafatını qazandırıb.
Elə həmin il çəkilən "Canım kardeşim" filmində isə Halit Akçatəpə ilə birgə unudulmaz bir ekran dueti yaratdı.
Bu film, türk kinosunun ən duyğulu, təsirli əsərlərindən biri olaraq Yeşilçam klassikləri sırasına daxil oldu.
Maraqlıdır ki, rejissor Ertem Egilmez Tarık Akanın canlandırdığı obrazlara tez-tez “Ferit” adını verirdi. Bunun səbəbi isə sadə idi: Egilməzin oğlunun adı Ferit idi və bu adı filmlərdə yaşatmaq istəyirdi.
1970-1975-ci illər arasında 12 filmə çəkilən Akan 1975-ci ildə Gülşən Bubikoğlu ilə baş rollarını paylaşdığı “Ah Nerede” filmi ilə böyük uğur qazandı. Film romantik komediya janrında olsa da, Tarık Akanın aktyorluq diapazonunu bir daha sübut etdi.
Tarık Akan təkcə romantik filmlərin ulduzu deyildi. O, həm də sosial və siyasi mövqe sahibi idi.
"Maden" filmi üçün sənədli materialları Ankaraya senzuraya təqdim etməyə gedərkən, həmin dövrdə həbsdə olan məşhur rejissor və yazıçı Yılmaz Güneyi ziyarət edir.
Güney çəkilmiş filmi görmək istədiyini bildirir və Akandan onu gətirməsini xahiş edir. Akan, əvvəlcə tərəddüd etsə də, sonra filmi Güneyə aparır.
Ertəsi gün filmi almağa gələndə, onu həbsdə alqışlarla qarşılayırlar. Çünki Yılmaz Güney gecə kino aparatını İzmitdən gətirdərək, həbsxananın həyətində döşəkağları ilə film proyeksiya etdirib və bütün məhkumlarla birlikdə izləyib.
Güney daha sonra "Yol" və "Sürü" kimi möhtəşəm ssenariləri yazır.
Bu filmlərdə Tarık Akan yenidən baş rola çəkilir. Xüsusilə "Sürü" filmində Tuncel Kurtiz və Zeki Ökten ilə birgə çəkildiyi obraz, Türk kinosunun ən güclü sosial mesajlarından birinə çevrilir.
Film iki nəsil arasında qan davasını və bir sevgi hekayəsini fon olaraq götürür. Bu film 1980-ci il hərbi çevrilişi səbəbindən mükafat ala bilməsə də, 2011-ci ildə "Ən Yaxşı Film" mükafatı ilə təltif olunur.
Tarık Akan 7 dəfə Qızıl Portağal Mükafatı alan yeganə aktyordur.
Bu, onun yalnız populyar deyil, həm də böyük sənət bacarığına sahib olduğunu göstərən əhəmiyyətli faktdır.
Kino karyerası boyunca 120-yə yaxın filmə çəkilən, 5 sənədli film, 4 televiziya serialı ilə də tamaşaçı qarşısına çıxan Akan həyatının son illərində ağciyər xərçəngi ilə mübarizə aparıb.
O, yalnız kamera qarşısında yox, eyni zamanda azad düşüncənin və insan haqlarının müdafiəçisi kimi də yadda qalıb.
16 sentyabr 2016-cı ildə həyatını itirən Tarık Akan, aramızdan getsə də, onun yaratdığı obrazlar, seçdiyi mövqelər və sənətə sadiqliyi Türk və dünya kinosunun yaddaşında əbədi yaşayacaq.
